Produkcja żywności na każdym etapie podlega regulacjom ochrony środowiska. Odnoszą się one zarówno do produkcji produktu i jego użytkowania, jak również końcowego składowania jego odpadów i opakowania.

1. Regulacje prawne

2. Gospodarka odpadami farb i lakierów

3. Gospodarka odpadami opakowań farb i lakierów

4. Gospodarka odpadami opakowań drukowanych

1. Regulacje prawne

Do gospodarki odpadami odnosi się wiele narodowych oraz unijnych przepisów. Pierwszym z nich jest Dyrektywa Europejska 97/138/CE z lutego 1997, która dotyczy odpadów opakowaniowych. Bazuje ona na Dyrektywie Europejskiej 94/62/ CE zajmującej się opakowaniami oraz ich odpadami. Główne wymagania tej ostatniej odnoszą się do zawartości metali ciężkich w opakowaniach lub ich elementach składowych. Obecnie cztery metale ciężkie są uznane za niebezpieczne dla środowiska naturalnego. W dyrektywie ujete są również ich pochodne, często wchodzące w skład farb.

Metale te to: OŁÓW, KADM, RTĘĆ oraz SZEŚCIOWARTOŚCIOWY CHROM. Dla opakowań zawartość tych metali nie może przekroczyć następujących poziomów:

600 ppm, przepisy z dnia 30/06/1998

250 ppm, przepisy z dnia 30/06/1999

100 ppm, przepisy z dnia 30/06/2001

(ppm - parts per milion - cząsteczek na milion)

W rzeczywistości tylko pigmenty ołowiane, których stosowanie było poddane wielu restrykcjom, i które w rezultacie zniknęły z farb drukarskich, stosowane do produkcji gazet i opakowań przekraczały powyższe limity. Pochodne pozostałych występują w farbach w niezmiernie małych ilościach. Dyrektywa Europejska określa recykling oraz przetwarzanie odpadów opakowań. Znajdują się w niej zapisy dotyczące projektu opakowania i jego przetwarzania jak również dotyczące zawartości metali ciężkich. W większości przypadków farby certyfikowane przez producentów spełniają te wymagania w zakresie: odzyskania energii, spełnienia limitów zawartości metali ciężkich. Dyrektywa Europejska 91/689//CE z 12 grudnia 1991 definiuje niebezpieczne odpady i klasyfikuje je na trzy następujące kategorie, w zależności od ich niebezpiecznych właściwości i niebezpieczenstwa związanego z ich składowaniem:

Odpady specjalne

Odpady domowe i ulegające biodegradacji

Odpady obojętne

2. Odpady farb i lakierów

Odpady po lakierach i farbach są uznane za odpady specjalne. Z tego względu ich składowanie i przetwarzanie musi odpowiadać odpowiednim regulacjom. W przypadku farb odpady powinny być przetworzone i odbywa się to najczęściej przez spopielenie.

3. Odpady opakowań po farbach i lakierach

Tak długo, jak opakowanie pozostaje zabrudzone farbą, pozostaje ono odpadem. Dlatego niezbędne jest sortowanie opakowań przed wyrzuceniem. Obniża to koszty składowania (odpady specjalne są znacznie droższe w składowaniu niż odpady nieszkodliwe) i zapewnia spełnienie wymogów regulacji prawnych.

W 1992 roku SOGEFI (część FIPEC) stworzyła wytyczne Industrial Paints and Inks Waste. Na ich podstawie FIPEC zaproponował klasyfikację opakowań oraz zalecane sposoby przetwarzania oparte na pojemniku oraz karcie charakterystyki odpadu i jego oznaczenia niebezpieczeństwa. Klasyfikacja ta odpowiada wymogom sortowania (zabrudzone/czyste) i bazuje na dwóch elementach: klasyfikacji zawartości opakowania, oczyszczeniu opakowania i pozostałości substancji po oczyszczeniu.

Poniżej znajduje się ta klasyfikacja oraz zalecenia dla drukarni dotyczące przetwarzania odpadów specjalnych w nieszkodliwe. Uprzednie dokładne oczyszczenie opakowań ułatwia ich składowanie. Dzięki temu opakowanie staje się odpadem nieszkodliwym.

Opakowania zawierające farby płynne (zwykle używane z rozcieńczalnikami).
Przepłukać opakowanie rozpuszczalnikiem (jest to rozwiązanie ekonomiczne, nie zmienia ono jakości i rezultatu składowania opakowania, które jest prawie czyste). Wstrząsnąć rozpuszczalnikiem w opakowaniu. Ustawić opakowanie wylewem do dołu i poczekać aż całkowicie wyschnie. Lepiej jest przepłukiwać kilkakrotnie niewielką ilością rozpuszczalnika, niż raz większą jego objętością. Nigdy później nie zamykać opakowania (opary rozpuszczalnika moga być niebezpieczne). Tylko opakowania, które nie są hermetycznie zamknięte można zgnieść. Odseparować opakowania metalowe od wykonanych z tworzyw sztucznych.

>> Aby uzyskać więcej informacji prosimy zapoznać się z Kartami Charakterystyk Produktów.

Opakowania zawierające farby maziste schnące przez utlenienie
Ostrożnie zeskrobać farbę za pomocą szpachelki, pozwolić na wyschnięcie pozostałości farby (powstała warstwa farby jest tożsama z warstwą farby na odbitce).

Opakowania zawierające farby maziste nieschnące przez utlenienie lub zawierające farby UV
Ostrożnie przepłukać opakowanie i przetrzeć do czysta.

Gdy opakowanie jest już odpadem nieszkodliwym, usunąć wszelkie oznaczenia niebezpieczeństwa.

Gdy opakowanie jest już odpadem nieszkodliwym, usunąć wszelkie oznaczenia niebezpieczeństwa.

4. Odpady opakowań drukowanych

Recykling opakowań drukowanych wymaga takiego przetworzenia materiału, aby można było z niego wykonać nowy. Większość urządzeń odzyskujących przetwarza papierowe produkty drukowane w papier o niskiej białości i „średniej“ jakości. W celu podniesienia jakości przetworzonych materiałów czasami usuwa się farbę z opakowania. Jednak technologie odfarbiania, w zależności od rodzaju farby (offsetowa, fleksograficzna lub UV), mogą być dość złożone. Ponadto pochłaniaja one duże ilości energii, a odzyskany osad farby może być jedynie spopielony. Na koniec, ostatecznie odzyskany papier ma gorsze właściwości. Dlatego rozwój przetwarzania opakowań drukowanych stał się bardzo ważnym czynnikiem ochrony środowiska naturalnego. Prawo europejskie i narodowe regulacje cały czas są udoskonalane. Informacje podane w tym rozdziale z pewnością będą ewoluować.